بسمه تعالی
مقدمه :
۳۱شهريور ۱۳۵۹ با حمله هوايي عراق به چند فرودگاه ايران و تعرض زميني همزمان ارتش بعث به شهرهاي غرب و جنوب ايران، جنگ ۸ ساله حكومت صدام حسين عليه ايران آغاز شد. اين جنگ ۱۹ ماه پس از پيروزي انقلاب اسلامي و چند روز پس از آن اتفاق افتاد كه صدام پيمان الجزاير را در برابر دوربين‌هاي تلويزيون بغداد پاره كرد. صدام در نطقي با تأكيد بر مالكيت مطلق كشورش بر اروند رود (كه وي آن را شط‌العرب ناميد) و ادعاي تعلق جزاير ايران به «اعراب» جنگ را در زمين، هوا و دريا عليه ايران آغاز كرد.
اين جنگ در حالي شروع شد كه مردم ايران دوران نقاهت پس از انقلاب را مي‌گذراندند و طبعاً به بازسازي كشور و آرامش و سازندگي مي‌انديشيدند. نيروهاي مسلح نيز به دليل آن كه انتظار جنگ را نداشتند، از آمادگي چنداني براي رويارويي در يك نبرد بزرگ برخوردار نبودند. به همين دلايل، نظاميان عراق در ماههاي اول پس از شروع حمله، موفق شدند چند شهر مرزي را در غرب و جنوب ايران تصرف كنند.
گرچه صدام حسين در ساعات مياني ۳۱ شهريور و پيش از صدور فرمان حمله به ايران، موضوع اختلافات مرزي را دليل وقوع جنگ عنوان كرد، اما حتي خود او نيز مي‌دانست اين جنگ مرحله اجرايي نقشه برنامه‌ريزي شده، هدفمند و فرامنطقه‌اي است و دولت بغداد به دليل اختلافات زميني و دريايي خود با ايران، تنها داوطلب اجراي اين نقشه شده است.
صدام كه اساساً با نيت مبارزه با جمهوري اسلامي ايران در ۲۵ تير ۱۳۵۸ با كودتا در عراق به قدرت رسيده بود، از ابتدا از تمامي راههاي ممكن براي به زانو درآوردن انقلاب اسلامي بهره گرفت
وضعیت ایران دراوایل انقلاب وقبل ازجنگ :
۱ – پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری حضرت امام (ره)
۲ – تشکیل دولت جمهوری اسلامی ایران
۳ – ریاست جمهوری و فرماندهی کل قوای بنی صدر خائن
۴ – وجود گروهک منافقین درداخل کشور وفعالیت های آنان
۵ – شورش ضد انقلاب درآمل وشمال کشور
۶ – قضیه کردستان وجنگ با گروهک های کوموله ودموکرات
۷ – ترور شخصیت های بزرگ ومسئولین کشور
۸ – حمله مستقیم آمریکا به طبس وکودتای نظامی درپایگاه نوژه همدان
اقدامات عراق قبل ازجنگ برعلیه ایران :
۱ – اخراج هزاران ايراني از عراق در نيمه دوم ۱۳۵۸ش.
۲ – توزيع اسلحه بين عوامل ضد انقلاب حمايت از بمب‌گذاران و طراحي انفجارهاي مكرر در خطوط راه‌آهن و تأسيسات نفتي
۳ – پناه دادن به ژنرالهاي فراري حكومت پهلوي
۴ – انتخاب اسامي مجعول براي شهرهاي ايران در نقشه‌ها و كتابهاي درسي (عراق اهواز را «الاحواز»، خرمشهر را «محمره»، آبادان را «عبادان»، سوسنگرد را «خفاجيه» و بالاخره خوزستان را «عربستان» ناميد.) ۵ – الحاق خيالي اين شهرها به قلمرو جغرافيائي عراق
۶ – تحركات و تجاوزات مكرر مرزي
۷ – انعقاد قراردادهاي خريد هواپيماهاي ميراژ، ميگ وتوپولف (اين قراردادها پس از پيروزي انقلاب و قبل از جنگ منعقد شده است)؛
۸ – تقويت بدون دليل نيروهاي عراقي در مرز مشترك دو كشور و ايجاد موانع از قبيل سنگرهاي بتوني، سيم‌هاي خاردار و …
و صدها نمونه ديگر از اقدامات مقدماتي صدام براي فراهم آوردن زمينه يك تهاجم گسترده نظامي عليه جمهوري اسلامي ايران است.
نقض پیمان ها ، قوانین وکنوانسیونهای بین المللی توسط عراق :
عراقي‌ها در خلال جنگ، تمام قوانين ومقررات بين‌المللي را زير پا گذاشتند:
۱ – پيمان الجزاير
۲ – پيمان منع كاربرد سلاحهاي شيميايي
۳ – پيمان منع حمله به اماكن مسكوني
۴ – پيمان مربوط به ضرورت رفتار انساني با اسيران جنگي
۵ – پيمان مربوط به ضرورت امنيت هوانوردي
۶ – پيمان مربوط به امنيت درياها
و دهها و صدها نمونه ديگر از پيمانها
حمايتهاي جهاني از صدام :
در خلال جنگ تحميلي، عراق از حمايت بي‌دريغ تسليحاتي، مالي و سياسي بين‌المللي برخوردار بود.
۱ – فرانسه، شوروي، انگلستان و چين درصدر صادر كنندگان اسلحه مورد نياز عراق قرار داشتند،
۲ – آلمان تأمين كننده عمده جنگ افزارهاي شيميايي عراق بود.
۳ – دولت‌هاي عرب حوزه خليج فارس تأمين كننده عمده نيازهاي نفتي، مالي و ترابري عراق بودند.
۴ – دولت عراق در ۱۳۵۸ش. حدود ۱۲ ميليارد دلار صرف خريد تسليحات كرد،
۵ – در ۱۳۶۱ توانست در خريد جنگ‌افزار از عربستان سعودي سبقت گيرد
۶ – در ۱۳۶۳ ش. بودجه نظامي بغداد از مجموع بودجه نظامي كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس بيشتر شد.
۷ – در اين سال عراق ۴۰ درصد درآمدهاي داخلي خود را صرف خريد جنگ‌افزار از امريكا، انگليس، فرانسه و روسيه كرد.
۸ – هزينه‌اي كه عراق در دهه ۱۳۶۰ش. صرف خريد سلاح از امريكا و اروپا كرد، از هزينه تسليحاتي كشورهاي صنعتي اروپاي غربي در همين دهه بيشتر بود.
۹ – در اين دهه عراق، دو برابر آلمان غربي بودجه نظامي داشت
۱۰ – هجوم نظاميان عراق به ايران در ۳۱ شهريور ۱۳۵۹، تعجب هيچ يك از محافل سياسي مطلع جهان را برنيانگيخت، چرا كه از تمامي اقدامات يكساله صدام، بوي جنگ به مشام ميرسيد.
۱۱ – در طول جنگ ۸ساله، نزدیک به ۳۰ کشور انواع کمک‌های مالی، نظامی و تجاری را به عراق اعطا کردند که عمده کمک‌ها از سوی این کشورها بود:
کشورهای حامی عراق:
ایالات متحده آمریکا ، اتحاد جماهیر شوروی ،عربستان سعودی ، مصر ، اردن کویت ، فرانسه ، آلمان
لهستان ، سنگاپور ، ایتالیا ، آفریقای جنوبی ، سوئد ، رومانی ،یوگوسلاوی ، برزیل چین ، جمهوری چک
کشورهای حامی ایران :
سوریه لیبی کره شمالی هند چین ژاپن
نقاط عطف دوران دفاع مقدس:
دردوران دفاع مقدس اقدامات واتفاقی درکشور بوجودآمد که بعنوان نقطه عطف وعوامل مهم وتاثیرگذار درروند دفاع ازکشور وانقلاب محسوب می شوندکه عبارتند از:
۱– عزل رئیس جمهور(بنی صدرخائن) درسال ۱۳۶۰ با عملیات شکست حصرآبادان
۲ – عملیات بیت المقدس درسال ۱۳۶۱
۳ – عملیات والفجر ۸ درسال ۱۳۶۴
عزل بنی صدر:
در ابتدای تابستان ۱۳۶۰ با عزل ابوالحسن بنی‌صدر اختلافات سیاسی در پایتخت ایران٬ تهران٬ فروکش کرد و در زمینه جنگ در تهران تمرکز تصمیم‌گیری به وجود آمد.
از طرفی اختلافات میان ارتش و سپاه نیز تا حدودی کنار گذاشته شد و این دو نیرو آماده همکاری و انجام عملیات مشترک شدند.
همزمان فرماندهی کل عملیات نظامی در جبهه‌ها به ولی‌الله فلاحی از امیران باتجربه ارتش سپرده شد.
در کنار این مسئله کسب تجربه توسط فرماندهان جوان سپاه، موجب بهبود توان تاکتیکی، برنامه ریزی صحیح و اطلاعات و امنیت بهتر عملیات شد پیروزی‌های ایران از این دوره آغاز شد
عملیات بیت المقدس :
در حالی كه اشغال خرمشهر توسط عراق به عنوان آخرین و مهم ترین برگ برنده این كشور برای وادار ساختن ایران به شركت درهرگونه مذاكرات صلح تلقی می شد، آزاد سازی این شهر می توانست سمبل تحمیل اراده سیاسی جمهوری اسلامی بر متجاوز و اثبات برتری نظامی اش باشد.
نتایج عملیات :
– انهدام نیروی دشمن، حداقل بیش از دو لشكر.
– آزاد سازی حدود ۵۴۰۰ كیلومتر مربع از خاك ایران؛ از جمله شهرهای خرمشهر، هویزه و پادگان حمید.
– خارج نمودن شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از برد توپخانه دشمن.
– تامین مرز بین المللی (حدفاصل پاسگاه طلائیه تا شلمچه).
– آزادسازی جاده اهواز – خرمشهر و خارج شدن جاده اهواز – آبادان از برد توپخانه دشمن.
مناطق عملیات :
منطقه عمومی عملیات بیت المقدس در میان چهار مانع طبیعی محصور است،
از شمال به رودخانه كرخه كور،
از جنوب به رودخانه اروند،
از شرق به رودخانه كارون
از غرب به هور الهویزه منتهی می شود.
منطقه مزبور به جز جاده نسبتا مرتفع اهواز – خرمشهر، فاقد هر گونه عارضه مهم برای پدافند است.
همین امر موجب شد تا زمین منطقه به دلیل مسطح بودن برای مانور زرهی مناسب، و برای حركت نیروهای پیاده به دلیل در دید و تیر قرار داشتن نامناسب باشد.
نقاط حساس و استراتژیك منطقه شامل بندر و شهر خرمشهر، پادگان حمید، جفیر، جاده آسفالت اهواز– خرمشهر، شهر هویزه و رودخانه های كارون، كرخه كور و اروند بود.
استعداد نیروهای دشمن :
تا قبل از آغاز عملیات بیت المقدس، استعداد نیروهای دشمن به ترتیب زیر بود:
– لشكر ۶ زرهی از جنوب رودخانه كرخه تا هویزه.
– لشكر ۵ مكانیزه از غرب اهواز تا روستای سید عبود.
– لشكر ۱۱ پیاده از سید عبود تا خرمشهر تیپ های ۲۲، ۴۸، ۴۴ مامور حفاظت از خرمشهر بودند.
– لشكر ۳ زرهی در شمال خرمشهر.
یگانهایی که بعدازشروع عملیات اضافه شدند:
لشكر ۵ مكانیزه؛ شامل: تیپ های ۲۶ و ۵۵ زرهی و تیپ های ۱۵ و ۲۰ مكانیزه.
– لشكر ۶ زرهی؛ شامل: تیپ های ۱۶ و ۳۰ زرهی و تیپ ۲۵ مكانیزه .
– لشكر ۳ زرهی؛ شامل: تیپ های ۶،۱۲ و ۵۳ زرهی و تیپ ۸ مكانیزه .
– لشكر ۹ زرهی؛ شامل: تیپ های ۳۵ و ۴۳ زرهی و تیپ ۱۴ مكانیزه .
– لشكر ۱۰ زرهی؛ شامل: تیپ های ۱۷ زرهی و ۲۴ مكانیزه .
– لشكر ۱۱ پیاده؛ شامل: سه تیپ سازمان ۴۴، ۴۸ و ۴۹ پیاده و سه تیپ تحت امر ۴۵ ، ۱۱۳ و ۲۲ پیاده.
– لشكر ۱۲ زرهی؛ شامل: تیپ های ۴۶ مكانیزه و ۳۷ زرهی.
– لشكر ۷ پیاده؛ شامل: تیپ های ۱۹ و ۳۹ پیاده.
– تیپ مستقل ۱۰ زرهی.
– تیپ های مستقل ۱۰۹، ۴۱۹، ۴۱۶، ۹۰، ۴۱۷، ۶۰۱، ۶۰۲، ۶۰۵، ۶۰۶، ۴۰۹، ۲۳۸ و ۵۰۱ پیاده.
– تیپ های ۳۱، ۳۲ و ۳۳ نیروی مخصوص.
– تیپ های ۹، ۱۰ و ۲۰ گارد مرزی.
– تعداد ۳۰ گروهان كماندو.
– تعداد ۱۰ قاطع جیش الشعبی (هر قاطع ۴۵۰ نفر).
– گردان تانك مستقل سیف سعد.
– گردان های شناسایی حطین، صلاح الدین، حنین.
– توپخانه دشمن نیز از ۵۳۰ قبضه توپ در انواع مختلف تشكیل شده بود كه به طور تقریبی عبارت بود از۳۰ گردان
مرحله اول:
در محور قرارگاه قدس (شمال كرخه كور) به دلیل هوشیاری دشمن و وجود استحكامات متعدد، پیشروی نیروها به سختی امكان پذیر بود و در این میان تنها تیپ های ۴۳ بیت المقدس و ۴۱ ثارالله موفق شدند از مواضع دشمن عبور كرده و منطقه ای درجنوب رودخانه كرخه كوررا به عنوان سرپل تصرف كنند
مرحله دوم :
در این مرحله آزاد سازی خرمشهر از دستور كار عملیات خارج و تصمیم گرفته شد كه قرارگاه های فتح و نصر از جاده اهواز – خرمشهر به سمت مرز پیشروی كنند و قرارگاه قدس نیز ماموریت یافت تا به صورت محدود برای تصرف سرپل در جنوب كرخه كور اقدام نماید و سپس آن را گسترش دهد.
عملیات در این مرحله در ساعت ۲۲:۳۰ روز ۱۶/۲/۱۳۶۱ آغاز شد.
نیروهای قرارگاه فتح در همان ساعات اولیه به جاده مرزی رسیدند.
یگان های قرارگاه نصر نیز با اندكی تاخیر وتحمل فشارهای دشمن، به مرز رسیده و با قرارگاه فتح الحاق كردند
مرحله سوم:
در این مرحله، قرارگاه نصر ماموریت یافت تا حركت خود را به سمت خرمشهر آغاز نماید.
نیروهای عمل كننده كه متشكل از چهار تیپ مستقل سپاه پاسداران و دو تیپ ارتش بودند، در آخرین ساعات روز ۱۳۶۱/۲/۱۹ عملیات خود را آغاز كردند؛ اما به دلیل هوشیاری دشمن و تمركز نیرو در خطوط پدافندی اش، نیروهای خودی در انجام ماموریت خود توفیق نیافتن
مرحله چهارم:
سرانجام در ساعت ۲۲:۳۰ اول خرداد ۱۳۶۱ تلاش برای آزادی سازی خرمشهر با رمز «بسم الله القاسم الجبارین یا محمد بن عبدالله (ع)» آغاز شد
در برابر تك سریع و غافلگیرانه، نیروهای عراقی دچار وحشت وسرگردانی شدید شدند و نتوانستند واكنش مهمی از خود نشان دهند و ارتباط یگان های دشمن با یكدیگر قطع شد. فرار افسران و درجه داران و سربازان عراقی از منطقه خرمشهر گویای از هم پاشیدگی سازمان یگان های دشمن بود.
در روز دوم خرداد نتیجه پیكار بسیار درخشان بود و قرارگاه كربلا به هدف خود كه احاطه كامل خرمشهر بود، رسید.
تعداد اسرای عراقی در این روز از ۲۸۳۰ نفر تجاوز كرد و یگان هایی از دشمن كه در منطقه بین نهر عرایض و شلمچه مستقر بودند، به میزان زیاد منهدم شدند
آزادسازی خرمشهر:
در اواخر روز دوم خرداد، قرارگاه كربلا پس از بررسی آخرین وضعیت، تصمیم گرفت تا نیروها با ورود به شهر، آنرا از لوث وجود نیروهای عراقی پاك گردانند. و در سه بامداد روز سوم خرداد واحدهایی از رزمندگان ایران به آن سوی رودخانه وارد شدند.
در ساعت ۲ بعد از ظهر، خرمشهر به طور كامل آزاد شد و پرچم پر افتخار جمهوری اسلامی ایران برفراز «مسجد جامع» و پل تخریب شده خرمشهر به اهتزاز درآمد.
بدین ترتیب این شهر مقاوم كه پس از ۳۵ روز پایداری و مقاومت در ۴ آبان ۱۳۵۹ به اشغال دشمن درآمده بود، پس از ۵۷۸ روز (۱۹ ماه) اسارت، بار دیگر به آغوش گرم میهن اسلامی بازگشت و پیكره پاك آن از لوث وجود متجاوزان تطهیر گردید
میزان تلفات دشمن:
لشگر ۳ زرهی و لشگرهای ۱۱ و ۱۵ پیاده: ۸۰ درصد.
لشگرهای ۹ و ۱۰ زرهی: ۵۰ درصد.
لشگر ۷ پیاده: ۴۰ درصد.
لشگر ۵ مكانیزه و لشگرهای ۶ و ۱۲ زرهی: ۲۰ درصد.
تیپ های ۹، ۱۰ و ۲۰ گارد مرزی: ۱۰۰ درصد.
تیپ ۱۰۹ پیاده: ۶۰ درصد.
تیپ های ۶۰۱، ۶۰۲، ۴۱۶، ۴۱۹ پیاده: ۵۰ درصد.
تیپ های ۳۱، ۳۲ و ۳۳ نیروهای مخصوص به میزان زیاد.
نتایج عملیات :
– طی عملیات بیت المقدس ۵۰۳۸ كیلومتر مربع از اراضی اشغال شده از جمله شهرهای خرمشهر و هویزه و نیز پادگان حمید و جاده اهواز – خرمشهر آزاد شدند.
– شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از تیررس توپخانه دشمن خارج گردیدند. هم چنین ۱۸۰ كیلومتر از خط مرزی تامین شد.
– با فتح خرمشهر، برتری نظامی ایران بر عراق مورد تایید كارشناسان و تحلیل گران نظامی قرار گرفت.
– فتح خرمشهر موجب انفعال ارتش عراق شد؛ به گونه ای كه نظامیان عراقی تا مدت زیادی نتوانستند از لاك دفاعی خارج شوند.
– عملیات بیت المقدس موجب شد تا كشورهای عرب منطقه به تقویت مالی و نظامی عراق مبادرت ورزند.
– طی این عملیات حدود نوزده هزار تن از نیروهای دشمن به اسارت درآمده و بالغ بر شانزده هزار تن كشته و زخمی شدند.
خاطره رمضان نوروزی ازعملیات بیت المقدس:
در تاريخ دوم اردیبهشت سال ۶۱ از طرف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قزوين همراه دوستان همرزمم به نامهای حاج حمزه قربانی ، اسماعيل عسگری، رضا حاجی وهابی ، محرم علی محمد عليان ،حسنعلی نوروزی و حسن عسگری به تهران اعزام شديم که مرکز اعزام کل نيروی کشوردر آنجا بود ومدت ۴۸ ساعت در انجا بوديم سپس ما را به راه آهن منتقل کردند وباقطاری درجه ۳ که دارای صندلی های چوبی بود وحدود ۹ نفر در يک کوپه بوديم سوارشده و به شهر اهواز اعزام شديم وما را به دانشگاه جندی شاپورکه مرکز پشتيبانی جبهه ی جنوب بود بردند نماز جماعت نيز برقرار شد ما که باگرمای سوزان جنوب آشنا نبوديم بنده يک عدد سنگ پيدا کردم و برای نماز ايستادم و در سجده به علت داغی سنگ پيشانی بنده سوخت پس از نماز مارا به آبادان بردند و درگردان امام محمد باقر(ع) سازماندهی شديم يکی از برادران اهوازی فرمانده گردان بود و يکی از نيروهای قزوين برادر حسين حداد به عنوان جانشين انتخاب شد.
ازآبادان به منطقه ی عملياتی بيت المقدس در شرق رودخانه ی کارون و منطقه ی دارخوئين اعزام شديم در تاريخ ۱۰/۲/۶۱ که قرار بود عمليات شروع شود ما را حدود ۶ بعد ازظهر پشت پل که توسط ارتش زده بودند نگه داشتند وساعت ۹ شب به صورت گردان پياده از روی پل حرکت کرديم بعد از راهپيمايي شبانه که چندين ساعت به طول انجاميد ساعت ۵ صبح به خط اول دشمن زديم وطی ۴ ساعت درگيری شديد آنها را شکست داديم و خط را گرفتيم.
در بشت خط کل نيروها جمع شده بودندودر حال استراحت بودبم رزمندگان با کمبود اب مواجه بودندحتی گاهی با کلاه آهنی آب مي نوشيدند. يکی ازبرادران ترک زبان به نام جعفرغفاری شعر زيررا خواند:
داغد داشت گزراسلام اوردوسی دشمنی گورنده تفنگ آتاخ
علمزده تفنگ گلميشوخ جنگ دشمنی گورنده تفنگ اتاخ
رزمنده ديگری که درحال بازی با سلاحش بود تيراندازی کرد وبه پای ایشان اصابت کرد و از ان پس ایشان را تا شهادتش جعفر اتاخ صدا ميزدند.
پس از يک روز استراحت در مرحله ۳ عمليات شرکت کرديم بعد از ظهر روز۱۳/۲/۶۱ گردان به طرف خط دژ اصلی دشمن حرکت کرد که در حدود جاده ی اهواز خرمشهر ايجاد کرده بود بعد از ساعاتی استراحت ساعت ۹:۳۰ شب دستور حمله صادر شد گردان به صورت دشتبان حمله را شروع کرد حدودا ۳۰۰ متر به طرف مواضع دشمن رفته بوديم که يکباره متوجه شدم جسمی سنگين به شکمم برخورد کرد ومرا حدود يک متر به بالا پرت کرد که فهميدم ترکش خمپاره به من برخورد کرده ومجروح شدم با امبولانس به پشت خط اعزام ودر بيمارستان سهروردي چمران بستری شدم.
حدودا ۱۷ روز در بيمارستان بی هوش بودم وسپس به هوش آمدم که تلفنی به خانواده ام اطلاع دادم که پدر ومادرم به اهواز آمدند پس از يک هفته به بيمارستان سعادت اباد تهران منتقل شدم در ان بيمارستان تحت مراقبت قرار گرفتم
خاطره خودم ازعملیات بزرگ بیت المقدس :
درتاريخ ۱۷/۱/۱۳۶۱ هجری شمسی به همراه برادارن حاج حمزه قربانی . محرمعلی محمدعليان . رمضان نوروزی. شهيد رضا حاجی وهابی . شهید محمد اسماعیل عسگری ، حسن عسگری . با گردان حضرت امام محمد باقر(ع) به فرماندهی شهيد حسين حدادی عازم جبهه جنوب شده و پس ازگذراندن دوره های آموزش کوتاه مدت و ويژه جنگهای تن به تن وشهری سازماندهی مجدد شده و درنيمه دوم ارديبهشت ماه آماده عمليات بزرگ بيت المقدس و با هدف آزاد سازی خرمشهر شديم درشب اول عمليات پس ازنماز مغرب وعشاء و صرف شام بهمراه يک گردان ازتيپ نوحد نيرو مخصوص ارتش و به بصورت مشترک و يک در ميان و ستونی به طرف خطوط دشمن و اهداف تعيين شده حرکت کرديم وتا دم دمای صبح ازميان بوته های خشک ورملها وبيابانهای جاده دارخويين به اهواز پياده روی کرديم با روشن شدن هوا مشغول ادای فريضه نمازصبح شديم درحين نماز مورد حمله نيروهای دشمن که درجلوی خاکريز خودشان کمين کرده بودند واقع شديم که ازهمه طرف با انبوهی از امکانات وتجهيزات وگلوله های مختلف سلاحهای سبک وسنگين ازما پذيرایی کردند ما زمين گیرشديم ومن وقتی که سينه خيز بودم درحال بلند شدن اززمين وحرکت به طرف خاکريز های دشمن بودم ناگهان احساس کردم بدنم سبک شد و شکمم آزاد شد فکر کردم تير خوردم هرچه دست به شکم وکمر و سينه ام می کشيدم اثری ازخون و زخم نبود بيشتر دقت کردم متوجه شدم فانسقه ام بازشده وبند حمايل ازکمرم افتاده است . درحال حرکت ودرگيری سخت وتيراندازی بوديم متوجه شديم اطراف مقر و خاکريزها پرازانواع مين های جنگی ضد نفر وضد تانک و تجمعی بود که دشمن هنگام عقب نشينی وبصورت فله ای به زمين ريخته شده بود بالاخره با احتياط تمام وپس ازمدتی که ديگر هوا کاملا روشن شده بود وآفتاب به بالای آسمان آمده بود با رشادت وشجاعت ودرايت فرماندهان ونيروهای جان برکف بسيجی خاکريزهای دشمن سقوط کرد ومقر دشمن به تصرف ما درآمد وپس ازپاکسازی سنگرها وبه اسارت درآمدن نيروهای موجود درآنها وانتقال انها به عقبه به طرف اهداف بعدی حرکت کرديم .
دو روز بعد و درمرحله بعدی عمليات با سازماندهی مجدد گردان به طرف خطوط دشمن حرکت کرده و تا خاکريزی که درست درنقطه ۵ کيلومتری خرمشهر (تابلو خرمشهر ۵ کيلومتر) و مماس با جاده اهوازتوسط جهادگران بسيجی اين سنگرسازان بی سنگر کشيده شده بود رسيديم ظهر بود وهم خسته بوديم ، هم تشنه وهم گرسنه درپشت سنگر درحال استراحت بوديم واطراف ما مدام زير آتش سلاحهای سنگين دشمن ازقبيل خمپاره وچلچله (کاتيوشا) بود دراين حال يک دستگاه تويوتا يک تانکرآب چرخدار را حمل می کرد به نزديکی ما رسيد وحدود ۱۰ تا ۱۵ نفر ازبچه ها دورآن جمع شدند تا از آب آن استفاده نمايند که يک خمپاره درنزديکی اين جمع به زمين خورد وهمه درانتظار انفجار و … بوديم که به لطف خدا عمل نکرد و بعد از آنهم موضوع جان سالم بسر بردن برادرعليان ازآتش سنگين دشمن درهنگام رفع حاجت که تنوعی برای بچه ها شد و برای چند دقيقه ای لبخند برلبان رزمند ها بوسه زد .
شب بعدازنماز وصرف شام مختصر به طرف دژ بزرگ که درامتداد جاده خرمشهر کشيده شده بود حرکت کرده وساعتی بعد در پشت آن مستقر شديم درنيمه های شب فرمان حمله صادرشد ومابا فرياد الله اکبر به طرف خاکريزهای دشمن بعثی حمله ور شديم ازنقطه شروع عمليات تا خاکريزاول حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر فاصله داشت بطوريکه هرچه قدرميرفتيم به خاکريز نمی رسيديم وانواع گلوله های مستقيم دشمن به طرف ما شليک ميشد وتارسيدن به خاکريز تعدادی ازبچه ها ازجمله فرمانده گردان مان حسين حدادی (که ازهمرزمان وازفرماندهان جبهه غرب (مهاباد) بود ودرپاکسازی کردستان ازلوث وجود گروهکهای کموله ودمکرات نقش بسزايی داشت ) شهيد شدند بالاخره باکمک خداوند وعنايت خاص اقا امام زمام (عج) درحاليکه آسمان منطقه ازانواع منورهای خوشه ای که توسط هواپيما ازهوا وخمپاره ها وکلتهای مخصوص اززمين اطرافمان پرتاب ميشد نورانی وروشن شده بود خاکريزهای اول و دوم دشمن فتح شد ودشمن به عقب رانده شد و با ۵ نفر ازهمرزمان که يکی ازانها برادر اسدالله ظاهری ازقزوين بود دربين خاکريزسوم وچهارم وسنگرکمينی که درفاصله ۴۰ متری سمت چپ ما بود گيرافتاديم وزمين گيرشديم وباشليکهای بی امان ازدوطرف فرصت هرگونه جم خوردن وتصميم گيری راازما گرفته بود گلوله های آرپی جی و نارنجک تخم مرغی دراطراف ما به زمين ميخورد وبه لطف خدا تعداد زيادی ازانهاعمل نمی کردند همچنانکه درزمين درازکشيده بوديم آرنج دستهايم به يک شیء برخورد کرد کمی دقت کردم ديدم زمين اطراف ما پرازانواع مينهای ضد نفرازجمله گويجه ايست که دشمن هنگام عقب نشينی انها رادرزمين ريخته وفرارکرده است .
بصورت اتفاقی وبه خواست خدا ما موقع حرکت به جلو درست ازروی جای چرخهای تانک دشمن که به تازگی به عقب فرارکرده بودند حرکت کرده بوديم ودرهمان مسير وپشت سرهم درازکشيده بوديم بطوريکه سر من درميان پای نفر جلويی که ازبسيجيان استان لرستان بود قرارداشت وهمينطور نفرات جلويی ويک نفرهم درپشت سرمن قرارگرفته بود باکوچکترين غفلت هدف گلوله های دشمن قرار می گرفتيم بطوريکه يکی ازبچه ها شهيد شد ويکی هم زخمی شد به خيال اينکه ما کشته شديم ديگر باما کاری نداشتند وبه طرف ما شليک نمی کردند دراين بين ازسمت راست ما يک گروهان ستونی به طرف خاکريزچهارم حمله ورشدند که با مقاومت دشمن وحمايت نيروهای همين سنگرکمين موفق نشدند وبه عقب وبه طرف خاکريز سوم بازگشتند من به اقای ظاهری گفتم باعقب نشينی نيروهای خودی امکان جلو امدن دشمن وجود دارد واحتمال کشته شده يا اسارت برای ما هست بايستی يک جوری خودمان رانجات دهيم لذا تصميم گرفتيم دريک فرصت مناسب ازجا برخاسته وبه طرف نيروهای خودی فرارکنيم که اينکارراهم کرديم وخيلی سريع ازجا بلند شديم وبه عقب برگشته وبصورت زيگزال وازروی چرخ تانک درحاليکه به شدت ازپشت سر دشمن با رگبار گلوله های تيربار وتفنگ به طرف ما شليک می کرد وازکنار مامی گذشتند به لطف خدا ازمهلکه تجات پيدا کرده وباروشن شدن هوا وبا کمک ديگر همرزمان نيروهای سنگر کمين رابه عقب رانده ومنهدم کرده وخاکريزهای چهارم وبعدی نيز فتح شدند .
پس ازپايان عمليات اين مرحله نزديک ظهر بود که بازمانده های گردان به طرف عقبه يعنی خاکريزی که روزقبل درآنجا مستقر بوديم برمی گشتيم همه به دنبال دوستان همشهريان وهمرزمان خود بودند وازانها خبر می گرفتند رمضان نوروزی زخمی شده بود وخبرهای ضد ونقيضی ازآن به گوش ميرسيد درهمين حال ازدور ديديم که ازداخل يکی ازسنگرها هرازچندگاهی يک ظرف کمپوت ياکنسروبه بيرون پرتاب می شود واطراف سنگر پراز ظرفهای خالی کنسرو شده بود هرکسی يک حدسی می زد تا نزديک که شديم ديديم سردارحاج حمزه قربانی درداخل سنگر است وداخل سنگر هم پراز کمپود وکنسرو که ايشان باسرنيزه آنها رابازمی کند وميخورد وظرف آنها رابه بيرون پرت می کند
حسنعلی نوروزی تازیخ ۱۳۸۷/۰۲/۲۰
عملیات والفجر ۸ :
پیروزی های جمهوری اسلامی با فتح خرمشهر به اوج خود رسید، غرب به منظور فراهم آوردن شرایط مناسب در تحمیل صلح و سازش به جمهوری اسلامی، تلاش اصلی را معطوف بر حفظ صدام کرد.
از یک سو پافشاری و تصمیم قطعی غرب مبنی بر حفظ صدام و از سوی دیگر، عزم راسخ جمهوری اسلامی جهت حصول به اهداف حقه خود در جنگ و تسلیم نشدن در برابر فشارهای همه جانبه استکبار، به نوعی، حالت نه جنگ، نه صلح را میان طرفین حاکم کرد
اجتناب از جنگ در زمین مسطح پس از عملیات های والفجر مقدماتی و والفجر ۱۰ و در پی آن ابتکار عملیات در هورالهویزه طی دو عملیات بزرگ خیبر و بدر به خصوص خیبرموجب انفعال رژیم عراق و ایجاد نگرانی در میان حامیان منطقه ای و بین المللی او گردید،
جمهوری اسلامی ایران که ابتکار عمل و برتری سیاسی و نظامی را همچنان در دست داشت، زمینه عملیات بعدی را با استفاده از تجربه عملیات در هور فراهم نمود.
در این میان، عاملی که مجوب شد طراحان نظامی در انتخاب منطقه بعدی برای عملیات دقت بیشتری به عمل آورند، این بود که هیچ یک از عملیات های انجام شده پس از فتح خرمشهر دارای نتایجی نبود که قادر باشد برتری تعیین کننده ای را نصیب ایران کند.
لازم بود حرکت جدیدی در صحنه جنگ انجام شود که با آنچه از اول جنگ تا آن زمان به وقوع پیوسته بود، متفاوت باشد و فرماندهان نظامی عراق نیزاز پیش بینی آن ناتوان باشند.
این حرکت، عبور از رودخانه عریضی همچون اروند و تسخیر منطقه مهم شبه جزیره فاو بود.
خلاصه عملیات :
نام عمليات : والفجر ۸ (فاو)
زمان اجرا : ۱۳۶۴/۱۱/۲۰
رمز عملیات : يا فاطمه الزهرا(سلام الله عليها)
مكان اجرا : منطقه عملیاتی اروند – جزیره فاو عراق – جنوبی ترین محور جنگ
تلفات دشمن (کشته ، اسیر و زخمی) : ۵۷۰۰۰
ارگان هاي عمل كننده : رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات : در هم شکستن ماشین جنگی عراق ، فتح شهر مهم فاو ، قطع ارتباط دریایی عراق با خلیج فارس و تهدید شهر بصره عراق
اهداف عملیات :
به لحاظ موقعیت جغرافیایی شمال خلیج فارس و منطقه فاو، عملیات والفجر ۸ از اهداف سیاسی – نظامی ویژه ای برخوردار بود که مهم ترین آن ها عبارت بودند از:
تصرف شهر فاو و تاسیسات بندری آن.
هم مرزی با کویت.
تهدید بندر ام القصر.
انهدام و یا تصرف سکوهای پرتاب موشک.
تامین خورموسی و تردد کشتی ها به بندر امام خمینی.
تسلط بر اروندرود.
انسداد راه ورود عراق به خلیج فارس.
استعداد دشمن:
منطقه عملیاتی در حوزه استحفاظی سپاه هفتم عراق قرار داشت. منطقه مسئولیت این سپاه از ابوالخصیب تا راس البیشه و قرارگاه تاکتیکی آن در ابوالخصیب بود و طول خط پدافندی اروند رود را با دو لشکر ۱۵ و ۲۶ پیاده و یگان هایی از نیروی دریایی پوشانده بود.
لشکر ۱۵ پیاده با یگان های زیر از ابوالخصیب تا جنوب سیبه – مقابل پالایشگاه آبادان – گسترش داشت:
تیپ های ۸ ، ۱۰۴، ۴۰۱، ۴۳۶ و ۴۳۹ پیاده.
دوگردان کماندویی.
پنج گردان تانک و نفربر.
پنج گردان جیش الشعبی.
گردان های ۱۵ و ۲۰ توپخانه
لشکر ۲۶ پیاده نیز با یگان های زیر از جنوب زیادیه تا راس البیشه مستقر بود:
تیپ های ۱۰۷، ۱۱۳، ۱۱۰ و ۱۱۱ پیاده.
تیپ ۴۴۰ و ۴۴۱ پیاده ساحلی.
ناو تیپ های ۷ و ۷۲ دریایی.
گردان ۲۲ دفاع الواجبات.
دو گردان کماندو.
دوگردان تانک و نفربر.
چهار گردان جیش الشعبی.
گردان های ۲۲، ۹۴، ۷۹، ۳۳ و ۶۳۲ توپخانه.
باشروع عملیات یگانهای زیراضافه شد
لشکرهای ۱۰، ۱۲، ۶، ۳ زرهی.
لشکرهای ۲، ۱۱، ۴، ۸، ۷، ۱۷، ۱۹و ۱۸ پیاده.
لشکرهای ۵ و ۱ مکانیزه.
لشکر دفاع ساحلی .
گارد ریاست جمهوری
قوای خودی:
قرارگاه خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله و سلم هدایت و اجرای عملیات را با دو قرارگاه عملیاتی کربلا و نوح بر عهده داشت.
قرارگاه کربلا (محور شمالی) هدایت نیروهای زیر را بر عهده داشت:
لشکر ۲۷ محمد رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم.
لشکر ۲۵ کربلا.
لشکر ۷ ولی عصر (عج).
لشکر ۳۱ عاشورا.
لشکر ۵ نصر.
لشکر ۸ نجف اشرف.
لشکر ۱۴ امام حسین علیه‌السلام.
لشکر ۱۷ علی ابن ابی طالب علیه‌السلام.
تیپ مستقل ۳۲ انصارالحسین علیه‌السلام.
تیپ مستقل ۱۵ امام حسن علیه‌السلام.
تیپ مستقل ۴۴ قمر بنی هاشم علیه‌السلام
قرارگاه نوح :
لشکر ۱۹ فجر.
تیپ مستقل ۳۳ المهدی (عج).
۱۶ گردان از توپخانه
قرارگاه یونس۱ :
تحت امر قرارگاه نوح بود با ناو تیپ کوثر ماموریت تصرف اسکله العمیه را بر عهده داشت.
قرارگاه یونس ۲:
قرارگاه عملیاتی نیروی دریایی ارتش و تحت امر قرارگاه خاتم الانبیاء بود ماموریت تصرف اسکله الکبر را بر عهده داشت.
قرارگاه رعد:
قرارگاه عملیاتی نیروی هوایی ارتش بود ماموریت پشتیبانی هوایی و پدافند هوایی را بر عهده داشت.
قرارگاه شهید سلیمان خاطر:
قرارگاه عملیاتی هوانیروز بود با ماموریت تشکیل تیم آتش، تخلیه مجروح و هلی برد نیرو.
قرارگاه قدس :
نیز به سه تیپ ۲۱ امام رضا علیه‌السلام، ۱۰ سیدالشهدا و ۱۸ الغدیر ماموریت تک پشتیبانی در محور بوارین را بر عهده داشت.
طرح عملیات:
در طراحی مانور عملیات، دو عامل به طور قابل ملاحظه ای موثر بودند:
- تجارب عملیات بدر.
- پیچیدگی ها و ویژگی های خاص عملیات والفجر ۸٫
اگر سپاه پاسداران تجربه گران بهای دو عملیات خیبر و بدر در هورالهویزه را به همراه نداشت، قطعا طراحی عملیات والفجر ۸ با مشکل روبه رو می شد
در طراحی مانور این عملیات چند مساله حایز اهمیت بود که عبارتند از:
آگاهی ازچگونگی و حالت های خاص آب اروند درنوبت های خاص هفته، ساعت، شب و روز و…
عملیات عبور غواص ها از رودخانه.
عملیات شکستن خط و پاکسازی سرپل به دست آمده.
مرحله بندی عملیات.
توسعه در عمق
نکته :
یکی از نگرانی های اصلی تاثیر جریان آب بر حرکت غواص ها و دور شدن آن ها از هدف خاص واگذار شده به آن ها بود.
مراحل عملیات:
۱- عبور از رودخانه و شکستن خط و پاکسازی سرپل به دست آمده.
۲- تصرف شهر فاو، رسیدن به خورعبدالله و استقرار در منطقه مثلثی شکل شمال شهر. هم چنین، استقرار در پایگاه دوم موشکی در شمال غربی شهر.
۳- پیشروی تا ابتدای کارخانه نمک و تشکیل خط دفاعی به موازات این منطقه از ساحل تا خورعبدالله.
۴- رسیدن به زمین انتهای کارخانه نمک و کانال انتهای کارخانه واقع در جاده ام القصر تا ساحل رودخانه.
ماموریت یگانها:
ماموریت مرحله اول به عهده لشکرهای ۷ ولی عصر، ۵ نصر، ۴۱ ثارالله، ۳۱ عاشورا، ۲۵ کربلا، ۱۴ امام حسین علیه‌السلام و تیپ های ۴۴ قمر بنی هاشم و ۳۳ المهدی بود.
در مرحله دوم، لشکرهای ۲۷ محمد رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، ۱۷ علی ابن ابی طالبعلیه‌السلام
در مرحله سوم لشکرهای ۸ نجف و ۳۱ عاشورا برای تحقق طرح مانور لحاظ شدند.
در مرحله چهارم نیز همه یگان ها برای انجام عملیات مدنظر بودند.
تلفات دشمن:
تلفات گسترده ارتش بعث در این عملیات با ۱۷ هزار کشته، ۲۵ هزار زخمی و ۲۵۰۰ نفر اسیر همراه با ضایعات سنگین تجهیزاتی برای این رژیم غیرقابل تحمل بود و مردم عراق نیز احساس می‌کردند، صدام برغم همه حمایت‌های خارجی جایگاهش متزلزل شده است
پدافند هوایی ارتش نیز با ابتکار شهید سرلشکر ستاری یک عملیات پدافند هوایی بی‌نظیری را طراحی و اجرا کرد که منجر به تأثیر ملموس در توان رزمی نیروی هوایی عراق شد و طی این عملیات حدود ۷۰ فروند جنگنده رژیم بعث سرنگون شد.
فاوپس ازتصرف:
«عراق نمی تواند اجازه دهد ایرانی ها در این شهر باقی بمانند، زیرا این مساله به احتمال قوی عواقبی تضعیف کننده از نظر روحی و سیاسی در داخل عراق و نیز در کشورهای همسایه خواهد داشت…
تصرف شبه جزیره فاو توسط نیروهای ایران و غافلگیری عراقی ها، به طوری که هنوز هم موفق به بیرون راندن سربازان ایرانی از منطقه نشده اند، بغداد را سخت سرافکنده کرده است.»
تحلیل نویسنده آمریکایی :
«عملیات والفجر۸» که در روز بیستم بهمن‌ماه سال ۱۳۶۴ در منطقه «فاو» اجرا شد، مصداق بارزی از طراحی و اجرای یک عملیات پیچیده برای تحمیل اراده بر دشمن بعثی بود و بعد از آزادسازی خرمشهر، آن را می‌توان دومین نقطه عطف دفاع مقدس از این نوع به شمار آورد که حامیان رژیم بعث را نیز به تجدید نظر در کیفیت حمایت‌های خود از این رژیم واداشت و آنها سقوط صدام را خیلی نزدیک احساس کرده و به فکر چاره جویی افتادند.
نبرد رزمندگان اسلام در این عملیات از چند جنبه قابل بحث و توجه است
«استفان سی‌پلتی‌یر» افسر اطلاعاتی آمریکا که در طول دفاع مقدس مسئول پرونده جنگ عراق علیه ایران بوده است، در کتابی تحت عنوان «جنگ ایران – عراق: هرج و مرج در یک خلاء» می‌نویسد:
«از هفته سوم فوریه، رشید (ژنرال ماهر عبدالرشید که پس از شکست نیروهای بعثی در فاو برای بازپس‌گیری آن از سوی صدام مأموریت یافته و مدعی شده بود طی سه روز فاو را بازپس می‌گیرد) – در یک کنفرانس خبری که در قرارگاه خود برگزار کرد – اقرار کرد که بازپس‌گیری فاو نیاز به زمان دارد. این برای فرمانده لاف‌زن یک شکست بود اما او نتوانست چیز دیگری غیر از آن بگوید.”
دیپلمات‌های غربی در بغداد شواهدی از تلفات روزافزون را گزارش کردند. آنها نوشتند که نیروهای امنیتی تاکسی‌ها را در حومه بغداد گرفته و رانندگان آنها را مستقیماً به بصره اعزام می‌کردند و در آنجا آنها جنازه نظامیان کشته شده را دریافت و به مقصد (محل سکونت کشته شدگان) حمل می‌کردند. آموزش‌های ویژه در بصره برای حمل مجروحین داده می‌شد تا آنها را به بیمارستان‌ها در کل کشور حمل کنند و بیمارستان‌ها در هر جا پر شده بودند. کارمندان دولت وادار به اهدای خون می‌شدند.”
غافلگیری:
از جنبه تاکتیکی، غافلگیری وجه اصلی این عملیات محسوب می‌شد.
عبور از یک رودخانه خروشان با عرض حدود یک کیلومتر در زیر دید و تیر دشمن بدون غافلگیری امری ناممکن بود. اما با یک طراحی مناسب و هوشمندانه این امر محقق شد.
این غافلگیری به قدری عمیق بود که حتی بعد از عبور نیروهای سپاه از اروندرود و اشغال فاو نیز فرماندهان عالی ارتش بعث باور نکرده بودند که تلاش اصلی ایران از این منطقه است و همچنان بر جبهه شلمچه متمرکز بود و همین امر به نیروهای اسلام این اجازه را داد تا مواضع خود را در آن سوی اروندرود مستحکم کنند.
تاکتیکی :
تصرف فاو به لحاظ تاکتیکی بسیار با ارزش بوده اما اهمیت آن زمانی جنبه راهبردی و تعیین کننده می‌یافت که ایران قدم بعدی را برای تصرف ام‌القصر که در آستانه سقوط قرار گرفته بود، برمی‌داشت.
در این صورت، ارتباط عراق با خلیج فارس قطع می‌شد که برای رژیم بعث یک ضربه مهلک محسوب می‌شد.
سیاسی وروانی:
آقای پلتی یردرکتاب خود به این موضوع نیز اشاره دارد ومی‌نویسد:
«برای عراقی‌ها، یکی از تبعات منفی شکست فاو، تأثیرش در روحیه آنها بود. تلفات به شدت مأیوس کننده بود. تا این نقطه، افکار عمومی عراق ترغیب شده بود تا باور کند که از زمانی که نیروی حرکت ایران متوقف شده، جنگ آرام شده است.
ایران از سال ۱۹۸۲ موفقیت نظامی عمده‌ای به دست نیاورده بود. اکنون با تلفات فاو، همه دستاوردهای به دقت انباشته شده عراق از دست رفته بود.»
مهمترین عملیاتهای رزمندگان اسلام دردفاع مقدس:
۱ – عملیات پل نادری ۲ – عملیات سوسنگرد، ۳ – عملیات نصر،
۴ – عملیات ضربت ۵ – ذوالفقار، ۶ – عملیات توکل،
۷ – عملیات بازی دراز، ۸ – عملیات امام علی (ع)، ۹ – عملیات فرمانده کل قوا،
۱۰ – عملیات رجایی و باهنر، ۱۱ – عملیات ثامن الائمه، ۱۲ – عملیات طریق القدس،
۱۳ -عملیات مطلع الفجر، ۱۴ – عملیات محمد رسول الله (ص)، ۱۵ – عملیات فتح المبین،
۱۶ – عملیات بیت المقدس، ۱۷ – عملیات رمضان، ۱۸- عملیات مسلم بن عقیل، ۱۹ – عملیات محرم، ۲۰ – عملیات والفجر ۱، ۲۱ – عملیات والفجر ۲، ۲۲ – عملیات والفجر ۳، ۲۳ – عملیات والفجر ۴، ۲۴ – عملیات خیبر، ۲۵ – عملیات عاشورا، ۲۶ – عملیات بدر، ۲۷ – عملیات قادر، ۲۸ – عملیات والفجر ۸، ۲۹ – عملیات والفجر ۹، ۳۰ – عملیات کربلای ۱، ۳۱ – عملیات کربلای ۲، ۳۲ – عملیات فتح ۱، ۳۳ – عملیات کربلای ۴، ۳۴ – عملیات کربلای ۵، ۳۵ – عملیات کربلای ۶، ۳۶ – عملیات تکمیلی کربلای ۵،
۳۷ – عملیات کربلای ۷، ۳۸ – عملیات کربلای ۸، ۳۹ – عملیات کربلای ۱۰،
۴۰ – عملیات نصر ۷، ۴۱ – عملیات نصر ۸، ۴۲ – عملیات بیت المقدس ۲،
۴۳ – عملیات بیت المقدس ۳، ۴۴ – عملیات والفجر ۱۰، ۴۵ – عملیات بیت المقدس ۴،
۴۶ – عملیات بیت المقدس ۶، ۴۷ – عملیات بیت المقدس ۷. ۴۸ – عملیات مرصاد
جنگ شهرها:
اگرچه تجاوز عراق به ايران در ۳۱ شهريور ۱۳۵۹، نقض حقوق بين‌الملل و صلح جهاني محسوب مي‌شود اما مصونيت شهرها و اماكن غيرنظامي حتي در صورت وقوع جنگ در تمامي قوانين بين‌المللي مورد تأييد قرار گرفته است.
حمله نيروهاي عراقي به شهرهاي ايران درهمان روزهاي نخستين جنگ آغاز شد.
در روز ۳۱ شهريور ۱۳۵۹ بسياري از شهرهاي مرزي استان‌هاي كرمانشاه، ايلام، خوزستان و كردستان همزمان با آغاز تهاجم زميني نيروهاي عراق، بمباران و گلوله‌باران شدند.
در۶ ماه آغازين جنگ (۱۳۵۹) ۴۱۳ بار به شهرهاي ايران حمله شد
حملات توپخانه ای وهوایی دشمن :
۵۷۱ بار ۱۳۶۰،
۴۷۶ بار ۱۳۶۱،
۲۶۰ بار ۱۳۶۲،
۲۴۶ بار ۱۳۶۳،
۷۹۰ بار ۱۳۶۴،
۹۶۲ بار ۱۳۶۵،
۷۴۵ بار ۱۳۶۶
و ۵ ماه پاياني جنگ (۱۳۶۷) ۳۰۶ بار.
در كل ۴ هزار و ۷۶۹ بار شهرهاي ايران توسط هواپيماهاي عراقي بمباران يا موشكباران و گلوله‌باران شدند
بیشترین وگسترده ترین حملات دشمن :
از آغاز تا پايان جنگ شهرها بالغ بر ۱۲۷ شهر (به علاوه جزاير جنوبي كشور) مورد تهاجم قرار گرفتند.
شهرآبادان با بيش از يك هزار و ۱۷ بار، بيش از همه مورد تهاجم واقع شد كه در واقع اين تعداد معادل ۳/۲۱ درصد از كل مجموع حملات به كليه شهرهاي كشور است.
شهر اهواز با ۳۱۶ بار حمله و ۶/۶ درصد از كل حملات به شهرها در درجه دوم قرار گرفته و سپس دزفول ۲۴۱ تهاجم يا ۱/۵ درصد از كل حملات را تحمل نموده است.
حملات هوایی دشمن به شهرها:
۱ – اراك ۵۷ بار، ۲ – اروميه ۷۷ بار، ۳ – اسلام‌آباد غرب ۱۱۲ بار،
۴ – اصفهان ۱۹ بار، ۵ – انديمشك ۵۲ بار، ۶ – بانه ۷۶ بار،
۷ – بروجرد ۵۱ بار، ۸ – بوشهر ۴۲ بار، ۹ – پاوه ۳۵ بار،
۱۰ – پيرانشهر ۷۸ بار، ۱۱ – تبريز ۷۶ بار، ۱۲ – تهران ۹۲ بار،
۱۳ – خرم‌آباد ۱۴۰ بار، ۱۴ – خرمشهر ۱۲۸ بار، ۱۵ – زنجان ۳۲ بار،
۱۶ – سرپل ذهاب ۶۷ بار، ۱۷- سردشت ۹۹ بار، ۱۸ – سنندج ۶۱ بار،
۱۹ – قم ۶۷ بار، ۲۰ – گيلانغرب ۸۳ بار، ۲۱ – مريوان ۱۱۷ بار،
۲۲ – همدان ۱۰۹ بار، ۲۳ – ايلام ۱۷۷ بار، ۲۴ – مياندوآب ۱۰ بار،
۲۵ – نهاوند ۴۴ بار ۲۶ – جزاير مختلف خليج‌فارس ۱۹۵ بار، ۲۷ – و … . –
ودفاع همچنان باقیست
برای شادی روح ملکوتی امام عزیزو روح پرفتوح شهدا ، برای شفای جانبازان عزیز
برای سلامتی رهبر معظم انقلاب ، برای سلامتی وظهور امام زمان (عج) ، جهت نابودی کفر واستکبارجهانی صلوات
الهم عجل لولیک الفرج
حسنعلی نوروزی ۳۱ شهریور سال ۱۳۹۴